Có một số bạn có đặt câu hỏi với tôi rằng vẫn chưa nắm rõ lắm về master bill và house bill nay rảnh ngồi soạn cho các bạn hiểu rỏ hơn về sự khác nhau của master bill và house bill mong rằng một ít kiến thức nhỏ này có thể giúp được cho ai đó trong công việc của mình nhé.
Trước tiên muốn phân biệt được master và house thì chúng ta sẽ đi qua từng khái niệm của từng loại, Master bill là gì? House bill là gì ?
Khái niệm Master Bill là gì?
Master Bill of Lading là Vận đơn đường biển cho hãng tàu phát hành, dịch là Vận đơn chủ, và thường được viết tắt là MBL hay MB/L cho người đứng tên trên bill với tư cách là chủ hàng (Shipper). Để nhận biết được Master Bill (MBL) là trên vận đơn có thông tin hãng tàu như Logo, tên công ty, số điện thoại, văn phòng hãng tàu.
Ví dụ như MCC, SITC, Yang Ming, OOCL… Bạn có thể tìm hiểu tên một số hãng lớn trong danh sách hãng tàu tại Việt Nam.
Trên Master Bill thì người gửi hàng là công ty giao nhận vận tải ở nước xuất khẩu ( Là công ty forwarder ) đây không phải là công ty chủ hàng xuất khẩu, còn phí người nhận thì là công ty giao nhận ở nước nhập( công ty forwarder nhập) cũng không phải là công ty nhập hàng. Đối với 2 công ty giao nhận ở 2 bên nhập và xuất luôn có mối qua hệ với nhau như họ là đại lý của nhau hay là công ty mẹ con.
Có một số trường hợp chủ hàng vẫn có thể đứng tên trên Master bill luôn nhé.
Tương ứng trên bill là người xuất khẩu và nhập khẩu sẽ được thể hiện qua 2 từ shipper và consignee. Sẽ có 2 trường hợp cho Master bill như sau:
- Shipper: Là người thực tế xuất khẩu (real shipper), hoặc là bên trung gian (Forwarder).
- Consignee: Là người nhập khẩu thực tế (real consignee), hoặc là đại lý của forwarder tại cảng đến (Forwarding Agent).
House Bill là gì ?
House Bill of Lading là vận đơn đường biển do công ty giao nhận vận tải (freight forwarder) phát hành, dịch là Vận đơn nhà, thường được viết tắt là HBL, HB/L, hay House Bill. Trên HBL shipper là chủ hàng và consignee là người mua hàng thực thụ.
Như vậy thì House Bill không khác lắm so với Master Bill. Tuy nhiên cách nhận diện House Bill là bill này do công ty trung gian (Forwarder) phát hành và có in hình logo của Forwarder.
Đây là Bill của công ty trung gian (forwarder) Transocean phát hành, công ty này không có tàu. Transocean book tàu của một hãng tàu nào đó (không thể hiện trên bill), sau đó cấp cho khách hàng Shipper một House Bill của mình.
Như vậy những loại vận đơn do hãng tàu phát hành như Bill Gốc (Original Bill), Telex Release (Surrendered bill) hay Express release (Seaway bill) thì Forwarder vẫn có quyền phát hành những bill này. Tuy nhiên về pháp luật sẽ có quyền và trách nhiệm khác nhau.
Phân biệt Master Bill và House Bill
Giống nhau
Hai loại master và house Đều là những loại vận đơn có hình thức và tác dụng giống nhau. Như đều có thể làm được Bill gốc (Original Bill) và Bill Surrendered, Seaway bill…
Điểm khác nhau
- HBL do công ty forwarding cấp cho công ty xuất nhập khẩu, còn MBL thì do hãng tàu cấp cho công ty forwarding
- HBL dễ sửa hơn MBL, vì forwarder thường là công ty nhỏ, làm dịch vụ, nên chăm sóc khách hàng tận tình hơn. Trong khi đó, hãng tàu quy trình chặt chẽ, nhưng cồng kềnh nên việc sửa Bill thường khó và tốn kém.
- Về mặt rủi ro, thì hãng tàu thường có quy mô và uy tín tốt hơn forwarder, nên chứng từ MBL mà họ phát hành ra ít nhiều cũng có độ “đảm bảo” cao hơn.
Lưu ý khác
- Không phải lô hàng nào cũng có cả 2 loại vận đơn này, nghĩa là không phải lúc nào cũng cần phân biệt House Bill và Master Bill. Có nhiều trường hợp, chủ hàng làm việc thẳng với hãng tàu không qua fowarder, hoặc có nhờ forwarder book chỗ nhưng chủ hàng vẫn yêu cầu được đứng tên trên Bill. Khi đó, hãng tàu vẫn cấp vận đơn MBL trực tiếp cho chủ hàng, và cũng có nghĩa là không xuất hiện HBL.
- Có trường hợp với 1 lô hàng, có 1 MBL nhưng nhiều HBL. Ví dụ điển hình là hàng ghép container (LCL), khi có hãng tàu vận chuyển nguyên container, 1 forwarder gom hàng lẻ (consolidator) HBL cho mỗi lô hàng, và 1 forwarder khác nhận 1 hàng và chỉ cấp 1 HBL cho lô hàng mà mình nhận vận chuyển. Trong trường hợp này, sẽ xuất hiện nhiều B/L (thường gọi là Bill nối), và nhiều D/O (hay được gọi là lệnh nối).
- Một số trường hợp khác, forwarder có nhiều lô hàng của những chủ hàng khác nhau nhưng đi cùng chuyến tàu. Do đó, forwarder cấp nhiều HBL, nhưng chỉ làm 1 MBL với hãng tàu (để tiết kiệm chi phí, thời gian).
Và đây là một số khái niệm cũng như tôi đã phân tích một số điểm giống và khác nhau giữa Master bill và House bill cho các bạn dễ hình dung, đây là những khái niệm rất cơ bản mà ai làm trong ngành xuất nhập khẩu hay logistic cũng phải nắm mình chỉ nhắc lại mà chủ yếu là dành cho các bạn nào mới vào nghề hoặc ai muốn tìm hiểu về nó thôi.